Khi mang thai, do những đánh tráo về hormone và huyết động nên gần như tất cả các mô trên cơ thể cũng có những biến đổi không ít thì nhiều. Tại mắt có những đánh tráo mang tính sinh lý, thoáng qua, sẽ biến mất lúc quá trình thai nghén kết thúc. Nhưng cũng có những bệnh lý thực sự như bệnh võng mạc thai nghén chẳng hạn. Cũng đừng quên rằng thai nghén có thể làm nâng cao nặng cũng như giảm nhẹ một số bệnh lý mắt vốn có.
 |
Các hormone sinh dục làm nâng cao giữ nước tại các tổ chức nhiều sợi collagen, tổ chức cơ. Biến đổi mô học này hoàn toàn không gây ra bệnh lý cho mắt. Giác mạc có phần nhiều sợi collagen nên khi mang thai, độ cong của nó có thể thay đổi, gây ra cận hoặc loạn thị từ tuần thứ 30 của thai kỳ trở đi. Trên thực tế, có rất nhiều sản phụ tới khám mắt vì những bệnh cần đeo kính mà trước đó họ chưa hề bị. Cảm giác của lòng đen (giác mạc) cũng giảm nhẹ. Người ta khuyên các sản phụ nên tháo kính tiếp xúc khi mang thai bởi sẽ rất khó chịu ví dụ đeo: do giác mạc phù, độ cong giác mạc thay đổi, thiếu nước mắt… Rối loạn điều tiết, thiểu năng qui tụ sẽ gây những khó chịu nhất định cho sản phụ, 1 số trường hợp phải điều trị bằng tập mắt. Nhãn áp tưởng sẽ cao lúc thai nghén, may thay trên thực tế thì nhãn áp có xu thế hạ trong suốt quá trình mang thai. Phù mi, sụp mi do phù gian bào gặp khoảng 12% trong số các sản phụ. Một số ca nặng phải phẫu thuật nếu sau sinh sụp mi vẫn tồn tại dai dẳng.
Một số bệnh lý hay gặp trong quá trình mang thai
Xuất huyết võng mạc có thể gặp ví dụ sản phụ gắng sức, cúi đầu thái quá, ho mạnh, táo bón. Xuất huyết vùng võng mạc trung tâm có thể gây giảm thị lực nhiều. Đa phần các dạng xuất huyết sẽ tự tiêu và không để lại di chứng gì.
Khi chuyển dạ, do gắng sức thái quá có thể xảy ra 1 vài tai biến vào đáy mắt: xuất huyết vùng hoàng điểm, xuất huyết dưới - trong - trước võng mạc gây giảm thị lực mạnh, đa phần sẽ hồi phục sau vài tuần.
Một biến cố nữa vào võng mạc là bệnh hắc võng mạc cơ sở thanh dịch. Hình ảnh lâm sàng là bong thanh dịch đơn thuần, có thể kèm theo xuất tiết trắng. Chúng ta hạn chế sử dụng thuốc trên sản phụ, kể cả thuốc nhỏ mắt. May thay bệnh này thường tự khỏi sau vài tuần. Nếu sản phụ có u cục trên cơ thể, trên mắt cũng vậy thì lúc mang thai u thường có xu thế phát triển nhanh. Vì vậy, chị em nên khám cả chuyên khoa sản và chuyên khoa ung bướu.
Tăng áp lực nội sọ lành tính là một khái niệm mới, có thể gặp trên phụ nữ có thai. Nó liên quan chặt chẽ với 1 số bệnh lý thần kinh: viêm thị thần kinh hậu nhãn cầu, hội chứng giao thoa thị giác, liệt vận nhãn.
Chú ý đến những biến chứng ở mắt
Tăng huyết áp gây lo ngại không chỉ cho bác sĩ tim mạch mà cả bác sĩ mắt. Trong quy trình mang thai, huyết áp rất khó kiểm soát dẫn tới nhiều biến chứng cho mắt. Bệnh mắt do nhiễm độc thai nghén, do nâng cao huyết áp ác tính là điều nguy hiểm nhất. Các biểu hiện trên đáy mắt rất rầm rộ: xuất huyết võng mạc, xuất tiết dạng lipid, bong võng mạc thanh dịch. Mắt giảm thị lực mạnh hoặc mù vỏ não tương thích với dấu hiệu toàn thân nặng: phù, cao huyết áp, tiền sản giật hoặc sản giật. Đa phần mắt sẽ phục hồi hoàn toàn nếu như điều trị nội khoa đáp ứng, đôi khi phải bằng đình chỉ thai nghén. Một tỷ lệ giảm thị lực bất khả hồi nếu có tắc mạch trung tâm võng mạc, thiếu máu thị thần kinh, nhồi máu não.
Một số bệnh vốn có sẽ thay đổi lúc mang thai
Bệnh mắt do Basedow có xu thế nâng cao nặng khi mang thai. Bệnh võng mạc đái tháo đường cũng vậy. Viêm hắc võng mạc do toxoplasma đang tại đạng bất hoạt có thể chuyển thành thể hoạt tính khi mang thai. Nếu bạn có những bệnh trên đừng quên khám mắt định kỳ lúc mang thai. Cũng có may mắn ngoại lệ: ví dụ bạn mang thai khi đang mắc glô-côm, viêm màng bồ đào thì các bệnh trên có xu thế nhẹ đi trong thai kỳ.
Xem ra có quá nhiều lo lắng đi kèm “tin mừng”. Tuy nhiên những biến cố trên rất ít xảy ra. Lời khuyên cần thiết nhất của chúng tôi là nếu như bạn có cao huyết áp, ví dụ bạn bị đái tháo đường thì ngoài việc khám thai sản, bạn nên đi khám mắt định kỳ theo hẹn.
BS. HOÀNG CƯƠNG - BS. HỒ XU N HẢI
No comments:
Post a Comment